All Nations Universiteit – Londen, Groot Brittanje

Verslag van bezoek met TUA-studenten aan het All Nations College (ANCC), VK TUA Summer University 10-17 juni 2023

Namens deputaten Zending, Diaconie en Evangelisatie mocht ondergetekende mee op reis. Dr. J. van’t Spijker was de reisleider en 11 studenten van de Theologische Universiteit Apeldoorn gingen mee. De meeste studenten waren niet van de CGK, maar vooral van de GG en HHK. Ze zijn met hun Bacelors of Masters bezig.

Het is niet mijn doel om hier een volledig inhoudelijk verslag van te maken. Dat zou me niet lukken. Ik beperk me tot het delen van enkele indrukken.

Het programma (zie de bijlage voor details) had een goede mix van theorie en praktijk (woord en daad). Er was tijd voor reflectie (debriefing), wat ook goed benut werd. Alles was goed voorbereid en de afspraken met diverse betrokken kerken, organisaties, religies en personen waren eveneens goed voorbereid en verliepen vlekkeloos. Er was steeds duidelijkheid. De groep studenten werd snel hecht, eerlijk en openhartig naar elkaar toe. Dit bevorderde het onderlinge vertrouwen, de openhartigheid en kwetsbaarheid. Dit droeg bij aan verdieping en geestelijke vorming. De gesprekken gingen al snel de diepte in en werden ook persoonlijk. Ze durfden zichzelf goed en positief kritisch te evalueren. Zeer prettig en gezond voor geestelijke groei binnen het thema van de reis.

De reis ademde inhoudelijk en praktisch het thema “Integral mission”. Het was vanaf het begin duidelijk dat dit voor de meeste studenten een nieuw en vrijwel onbekend onderwerp was. De docenten waren allen zeer kundig in hun onderscheiden vakgebieden en hebben het goed voorbereid. Er was genoeg ruimte voor vragen en discussies, waar gretig gebruik van werd gemaakt – zij het soms op een duidelijk Nederlandse wijze en minder Brits 😉 

Na het eerste college van Dr. Mark Galpin over Integral Mission merkte een student tegenover mij op dat hij het thema Integral Mission fascinerend lastig vond: “het maakt absoluut zin”. Het beantwoordde een diepgewortelde vraag en zoektocht in zichzelf. Maar hij had nog moeite om alle aspecten met elkaar te verbinden. Hij is zo gewend om niet integraal te denken. Hij wilde er absoluut meer over weten. 

Door onder andere het bezoek aan Southall, Londen (Sikh- en Hindoetempels, de moskee en de ontmoeting met ds. David Watson die in dit gebied werkt en goede relaties heeft met deze religies) werd Integral Mission praktisch voor de studenten. Het was een goed bezoek en prikkelde de studenten (lees: allen) om na te denken. Ook de theologische- en contextuele kennis, vriendelijkheid en toegankelijkheid van ds. Watson maakten diepe indruk. De ontmoetingen met studenten aan de ANCC verdiepten de inzichten over Integral Mission verder.

Colleges werden ook gegeven over: introductie tot missie, missionaire kwesties, intercultureel leiderschap, relaties met de Islam, theologie in context, kunst in missie, mobilisatie van de gemeente voor missie, antropologische inzichten in missie, zorg voor de schepping (praktisch) en schuld en schaamte. TĂ© veel om hier samen te vatten en te evalueren.

Er was goede en voldoende tijd om de ANCC-studenten te ontmoeten en met hen in gesprek te gaan. Daar werd ruimschoots gebruik van gemaakt. Deze gesprekken waren verdiepend, leerzaam en inspirerend, omdat de ANCC-studenten een duidelijke roeping ervaren om door God uitgezonden te worden en vaak door diepe dalen en persoonlijke crises heen God in Christus hebben ontmoet. Het besef dat God een levende relatie met hen (mensen) wil, ondanks hun zondigheid, opende de ogen van een aantal TUA-studenten die gewend zijn dat zondebesef tot bekering leidt. Maar nu kwam het zondebesef na het ontdekken en ontmoeten van Christus. Zo kan het dus schijnbaar ook, ontdekten ze. Het oprechte vertrouwen in Gods leiding en zorg, waarbij een aantal ANCC-studenten over enkele weken hun opleiding afronden en soms nog niet weten waar God hen zal inzetten, raakte de studenten en zette hen aan het denken over bijvoorbeeld Gods leiding en vertrouwen daarin.

Er waren ook “getuigenismomenten” van ANCC-studenten. Een echtpaar vertelde over hun zending in Afghanistan en hoe de man tot december jl. (2022) vijf maanden gevangen werd gehouden door de Taliban onder erbarmelijke omstandigheden. Hij sprak over zijn geloofscrisis in die tijd en hoe God overwon. Er was ook een gebedsavond en getuigenis door en voor een Nederlandse ANCC-studente die binnenkort naar Oman hoopt te worden uitgezonden, wat indruk maakte op de TUA-studenten en verdieping bracht. Een aangrijpende getuigenis kwam van een vrouw die een zakenleven en “unholy” relaties achter zich liet. Ze ontdekte onder andere hoe kunst in missie (zending) kan worden gebruikt. Bij haar ging “de knop”, “because someone believed in me” (haar dominee). Zo een zin blijft hangen.

Bij de weekopening en op woensdag, het moment van aanbidding, werd Gods Woord met een missionaire focus op indringende wijze gebracht, er werd gezongen en gebeden. Het werd ervaren als heilige aanbidding.

Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de vele zegeningen die we hebben ervaren. Het trof me hoe de TUA-studenten zichzelf eerlijk durfden te confronteren met datgene waar ze altijd aan gewend waren, namelijk veilige theologie en kerkelijke benaderingen, en het nu lastig vonden en dat ze geconfronteerd werden met een gebrek aan missionair bewustzijn en toch het belang van integrale missie. Een aantal van hen kon dit heel goed verwoorden. De “debriefing” op de laatste avond bood een uitstekende gelegenheid om de balans op te maken. Zo lastig als ze de missie en integrale missie aan het begin van de week vonden, zo diep werden ze geraakt en waren ze overtuigd bij vertrek. Er is een verandering opgetreden. Een vonk is ontstoken. 

Enkele reacties van de studenten: 

  • “Het viel me op hoeveel mensen er in Southall zijn die naar de levende God roepen en de duidelijke aanwezigheid van God die bij All Nations College werkt.” 
  • “Deze week voelde ik me verbonden met de wereldwijde kerk. De gedeelde verhalen hebben mijn geloof versterkt. De colleges hebben woorden gegeven aan mijn verlangens en gedachten.” 
  • “Voor mij voelde het als een geestelijke thuiskomst in een warme, open, hechte en liefdevolle holistische geloofsgemeenschap.” 
  • “All Nations is een broedplaats voor nieuwe inzichten, inspirerende ontmoetingen en verrassende gemeenschappen.” 
  • “Deze week was God zo dichtbij.” 
  • “De kennismaking met andere religies en andersgelovigen heeft me laten zien hoezeer mensen Jezus nodig hebben en hoe anders en goed onze God is: genadig, liefdevol, barmhartig en betrokken bij de relatie met mensen.” 
  • “Ik was meteen onder de indruk van de openheid van de mensen bij ANCC. Iedereen heeft zijn eigen verhaal en plannen, maar ze hebben allemaal een rotsvast vertrouwen dat God hun toekomst in Zijn hand heeft.” 
  • “Deze reis heeft me geconfronteerd met de vraag of God mij ook roept voor de zending en hoe ik daarmee om zou gaan.” 
  • “Ik denk dat ANCC me aan het denken heeft gezet over mijn denkpatronen.” 
  • “Het ervaren van Gods aanwezigheid, de gesprekken, de gedeelde missie – het was zeer intens. Zo anders dan in mijn eigen omgeving.” 
  • “De getuigenissen waren indrukwekkend, evenals de overgave van mensen aan God. Dit leidde tot diepgaande gesprekken.” 
  • “Met het bezoek aan Southall (Sikh- en Hindoetempels en de moskee) zagen we de noodzaak om het evangelie naar deze mensen te brengen.” 
  • “‘En zij zullen Ă©Ă©n kudde en Ă©Ă©n Herder zijn.’ Deze tekst werd met volle glorie bevestigd voor de kerk.

Op de dag na terugkomst in Nederland (zondag) nodigde ik de studenten in de WhatsApp-groep uit om hun ervaringen van de prediking, kerkdiensten en gesprekken op diĂ© zondag (na de reis) te delen. Het was boeiend om te lezen hoe ze allemaal “anders” in de kerk zaten dan vroeger en anders naar de preek luisterden. Soms waren ze verrast door de missionaire insteek in de preek van hun “eigen predikant”, soms waren ze kritisch en anderen waren verrast door de vrijmoedige en openhartige geloofsgesprekken die ze met kerkleden en anderen hadden.

Naar mijn mening is het onmogelijk om niet geraakt te worden door deze reis. Het gebalanceerde (holistische) programma bood een goede basis. Dit bezoek draagt bij aan een essentieel deel van de vorming van de TUA-studenten. Het feit dat ze uit verschillende denominaties komen, draagt bij aan het verspreiden van het bewustzijn van missie en integrale missie in de Nederlandse kerken. Dat is goed. Zo een bezoek aan ANCC zou, wat mij betreft, verplichtend moeten zijn voor ieder TUA-student die dominee (o.i.d.) wil worden. 

De reis was voor mijzelf een “geestelijk thuiskomen” op een plaats waar ik nooit eerder ben geweest. Ik heb het ervaren als persoonlijk verrijkend, verademend, bemoedigend, maar ook sturend. Het heeft mijn roeping verder gevormd: er is werk aan de winkel.

Dr. AndrĂ© Jansen 

19 juni 2023

Tearfund – kerk & community

In dit artikel neemt iemand uit de community ons mee in een theologische doordenking. Vanuit de praktijk en de theologie ontstaan nieuwe perspectieven op missie. Dit keer is Dr. André Jansen, predikant van de Rehobothkerk in Woerden, aan het woord. Hij is als predikant betrokken geweest bij verschillende kerken in Zuid-Afrika en Nederland en is gepromoveerd op Integral Mission. Zijn levensmotto is om holistisch te leven door te investeren in de relaties met God, mensen en de schepping. In 2016 ging André Jansen mee op de Tearfund-voorgangersreis naar Oeganda.

Lees het hele artikel hier…

https://www.tearfund.nl/verhalen/theologie-van-dr-andre-jansen

maart 2021

Holistisch samenwerken – principiĂ«le bezinning

Een principiĂ«le bezinning als onderdeel van een studie in opdracht van een CGK synode commissie over “de kerk in de Nederlandse zendingssituatie”. Dit is een meer uitgewerkte versie van de voorgaande blog.

In het heilshandelen van God, de missio Dei, mag de gemeente de etalage zijn van wat God ‘in de aanbieding’ heeft. Gezonden zijn zit in het DNA van de gemeente. God integreert onze roeping en bediening in zijn heilshandelen. Hij doet dit door zijn Woord met onze woorden en zijn Daden met onze daden te verweven. Het vormt een geheel – met hoofd, hart, mond en handen. We noemen het ook wel een holistische benadering[1]. Dit woord doet denken aan het Engelse woord ‘whole’, geheel.

Dit inspireert de gemeente zich toe te wijden om Gods instrument te zijn voor zijn wereldwijde plan, in de kracht van de heilige Geest. 

Lastig

Zo eenvoudig is deze holistische eenheid van Woord en daad nog niet. Het individualisme beperkt ons om samen te werken. In onze Nederlandse cultuur (en kerken) denken we vrij institutioneel, systematisch en volgens procedures, waardoor de organische verbondenheid en relaties er onder kunnen lijden.

In de loop van onze kerkelijke geschiedenis legde het praktisch “goed doen” het vaak af tegen het geestelijke. Natuur en genade staan dan los van elkaar in het geloofsleven. De verkondiging en het dienen van de medemens in nood, ongeloof of armoede zijn voor ambtsdragers soms twee aparte werelden. Echter, in het licht van de missio Dei, de zending van God waarin Hij omziet naar Zijn wereld, wordt de eenheid van diaconaat, zending en evangelisatie duidelijk. Zonder die koepel van de missio Dei dreigt voor diaconaat het gevaar van horizontalisme (mensgericht, therapiegericht), en voor evangelieverkondiging het gevaar van verticalisme (vergeestelijking).

Hoe zijn we Gods instrumenten  als het gaat om zorgen als de milieuproblematiek, ziekten en epidemieĂ«n, de groeiende kloof tussen rijk en arm, de stroom vluchtelingen wereldwijd?

Alle dingen

Een holistische benadering gaat uit van het besef van het geheel en de onderlinge verbondenheid van de delen. EfeziĂ«rs 1:22, 23: “Hij heeft alle dingen aan Zijn voeten onderworpen en heeft Hem als hoofd over alle dingengegeven aan de gemeente, die Zijn lichaam is en de vervulling van Hem Die alles in allen vervult”. Het kernprincipe is: Jezus Christus is HEER over het hele leven en de hele schepping. Alles en allen zijn met elkaar verbonden in God. Hierbij gaat het om het oversteken van de grens tussen geloof en geen geloof…. naar Jezus Christus toe als Heer van het hele leven en van de hele schepping (Ps 24:1). Wat een ‘gewicht’ ‘rust op de schouders van de kerk’!! 

Roeping

Wat is dan deze holistisch missionaire roeping van de kerk (zie paragraaf 1 over de Missio Dei)? Het is alles waartoe de kerk geroepen is om te zeggen, te doen en te zijn in de wereld, als getuige van wat God heeft gedaan in Christus met het oog op de komst van zijn rijk (Stefan Paas). Gods doel is om de hele schepping, gebroken door zonde en kwaad, te verlossen in de nieuwe schepping, bevolkt door de verlosten uit elke cultuur, door het kruis en de opstanding van Christus (Chris Wright). God is actief in de wereld bezig om de hele schepping te verlossen. Het is de taak van de kerk om aan die missie deel te nemen (Tim Keller). Het doel van de kerk is om de waarden van Gods koninkrijk te verpersoonlijken, te belichamen met hoofd, mond, hart en handen. Waarden als gerechtigheid, diaconaat, vrede, liefde, barmhartigheid…

Haar roeping is om mannen en vrouwen zo toe te rusten en te mobiliseren voor Gods missie op alle gebieden van het menselijk leven: thuis, in het bedrijfsleven, in het ziekenhuis, op de universiteit, op kantoor, in de werkplaats . . . Overal wil en kan de majesteit van Jezus Christus baanbreken. 

Holistisch spinnenweb

In de missionaire roeping van de kerk verbinden en verweven woord en daad zich met elkaar. Ze zijn onderscheiden maar niet gescheiden. Ze vullen elkaar aan, zodat onze daden Gods woord zichtbaar maken en bevestigen. Ze laten iets zien van het nieuwe leven (Jak. 2). 

De diaconale daden van barmhartigheid en gerechtigheid geven handen en voeten aan de woordbediening. De een gaat logisch over in de ander. Evangelisatie, zending en diaconaat zijn onderscheiden maar niet gescheiden van elkaar. Ze mogen in onze kerken niet  hun eigen eilandjes staan. 

Denk aan een spinnenweb. Trek je aan een draadje dan beweegt het hele web mee zonder te scheuren. God heeft alle draadjes ingenieus aan elkaar verbonden. Zo vormt het een sterk geheel. Diaconaat, evangelisatie en zending zouden zo samen een krachtige holistische eenheid moeten vormen. Onderscheiden maar onderling verbonden in Christus. Bijvoorbeeld: vragen over God kunnen leiden tot vragen over armoede, schuldkwesties of behoefte aan meer onderwijs. Of andersom. Ze zijn verbonden met elkaar. Ze bieden kansen, zoals voor een Alpha-cursus, voedselbank, Bijbels onderwijs geven, omzien naar de natuur (bloemen planten die bijen aantrekken, bomen planten, rommel langs de weg opruimen) en zingen tot Gods eer. Catechese zou jongeren holistisch moeten toerusten voor het hele leven als christen in dienst van God.

Mogelijkheden

We zijn burgers van het koninkrijk van God. Hij roept ons om licht, zout en zuurdesem te zijn. In de wereld. We zijn niet van de wereld. Dat is anders dan je van de wereld af te zonderen.  Proclamatie van het evangelie omvat alles wat we doen, bewogen door de Geest van Jezus. Woord en daad moeten de realiteit van het Koninkrijk van God onder de koninkrijken van deze wereld aantonen. Het christelijke leven in al zijn dimensies, zowel op individueel als op gemeenschapsniveau, is de belangrijkste getuige van de universele heerschappij van Jezus Christus en de transformerende kracht van de Heilige Geest. Missie is veel meer dan woorden; het gaat om de kwaliteit van leven.

Toerusting. 

De lokale kerk rust haar leden toe om de waarden van het koninkrijk te belichamen (Ef 4, 2 Tim 3,16-17) en brengt het met elkaar in praktijk. 

Samenwerken

We kunnen elkaar aanvullen om aan de volheid van Gods missie gestalte te geven in onze cultuur. Om daar de waarden van het Koninkrijk van God te leven. En om te getuigen van de liefde en de gerechtigheid in Jezus Christus, door de kracht van de Geest, is daar deel van. God wil immers het menselijk leven in al zijn dimensies, zowel op individueel niveau als op gemeenschapsniveau, veranderen. Diaconaat richt zich bijvoorbeeld op gerechtigheid. Evangelisatie op onderwijs en zending op de verkondiging. En dat alles in dezelfde buurt of een verre land. De missio Dei stuurt. Het is de motor. De gemeente is hierin zijn instrument.

De kerk van Christus is een organisch geheel. We belijden namelijk de heilige, algemene en apostolische kerk. Kerken in de buurt en wereldwijd kunnen met elkaar samenwerken. We doen dit wederkerig, nederig, passend bij Christus, niet op elkaar neerziend, omdat “ze anders zijn of denken”. De heelheid van het Woord zoekt de heelheid van de kerk en van het leven dat gebroken en verdeeld is. Zending, diaconaat en evangelisatie zijn Gods instrumenten daartoe om (gemeenschappelijk) naar buiten te treden.

Zie je het voor je? 

In een woonwijk brengt de diaconie voedsel en schuldhulp aan een gezin in nood. De evangelist deelt het blijde nieuws van Christus met hen. Een pastorale werker troost hen wanneer hun nabestaande overlijdt. In de kerkdienst bidt de gemeente voor het gezin. Ze worden meegevraagd om de Alpha-cursus te volgen.

Zo zijn er meerdere relaties te trekken tussen zending, diaconaat en evangelisatie. Op een soortgelijke manier kunnen holistische diaconaal missionaire projectreizen met groepen jongeren worden georganiseerd.

Samenweken als Ă©Ă©n geheel: woord met inbegrip van daad.  Het geeft een voorproefje van Gods nieuwe leven. Het daagt uit en inspireert om groter, dieper, breder, verder, creatiever en meer Bijbels principieel te werk te gaan.

Met passie

Woord en daad richten zich op het culturele, etnische, sociale, economische, technologische, digitale en politieke leefgebieden om het leven in al zijn dimensies te transformeren en om het overvloedige leven (shalom) te ervaren dat Christus geeft.

God geeft ons ontzettend veel middelen en mogelijkheden om te participeren in zijn wereldwijde plan. Hij geeft ons zijn Geest om aan deze geweldige taak met passie invulling te geven. Laat je inspireren en ga samen aan de slag.

2021.05.12


[1] Naast holistische missie wordt in de missiologie ook gesproken van integrale missie.

Samenwerken als Ă©Ă©n geheel – de ‘missionaire schijf van vijf’

Welke inspiratie en kansen liggen er voor een praktisch samengaan van woord en daad om het leven met Christus zichtbaar te maken? Hoe ziet dat eruit? Hoe kunnen bijvoorbeeld de evangelisatieouderling en de diaken met elkaar meewerken om in de buurt, dorp of stad iets van dat nieuwe leven duidelijk te maken? Waarom is dit belangrijk?

In dit artikel leest u hoe God onze roeping en bediening in zijn heilshandelen integreert. Hij doet dit door zijn woord en onze daden met elkaar te verweven. Het moet een geheel vormen. Dit inspireert ons om met elkaar samen te werken in de verschillende bedieningen. We noemen het ook wel een holistische benadering[1]. Dit woord doet denken aan het Engelse woord ‘whole’, geheel.

Lastig

Vanuit deze gedachte samenwerken is mooi, maar zo makkelijk nog niet. Het individualisme beperkt ons om samen te werken. In onze Nederlandse cultuur denken we vrij institutioneel, systematisch en volgens procedures, waardoor de organische verbondenheid en relaties er onder kunnen lijden.

In de loop van onze kerkelijke geschiedenis legde het praktisch “goed doen” het vaak af tegen het geestelijke. Natuur en genade staan dan los van elkaar in het geloofsleven. De verkondiging en het dienen van de medemens in nood, ongeloof of armoede zijn voor ambtsdragers soms twee aparte werelden. Echter, in het licht van de missio Dei, de zending van God waarin Hij omziet naar Zijn wereld, wordt de eenheid van diaconaat, zending en evangelisatie duidelijk. Zonder die koepel van de missio Dei dreigt voor diaconaat het gevaar van horizontalisme (mensgericht, therapiegericht), en voor evangelieverkondiging het gevaar van verticalisme (vergeestelijking).

Alle dingen

Praktisch samenwerken in bediening van woord en daad ligt vaak niet voor de hand in de kerken. Een holistische benadering daarentegen gaat uit van het besef van het geheel en de onderlinge verbondenheid van de delen. EfeziĂ«rs 1:22, 23: “Hij heeft alle dingen aan Zijn voeten onderworpen en heeft Hem als hoofd over alle dingen gegeven aan de gemeente, die Zijn lichaam is en de vervulling van Hem Die alles in allen vervult”. Alles en allen zijn met elkaar verbonden in God. 

Roeping

Wat is dan deze holistisch missionaire roeping van de kerk? Het is alles waartoe de kerk geroepen is om te zeggen, doen en zijn in de wereld, als getuige van wat God heeft gedaan in Christus met het oog op de komst van zijn rijk (Stefan Paas). Gods doel is om de hele schepping, gebroken door zonde en kwaad, te verlossen in de nieuwe schepping, bevolkt door de verlosten uit elke cultuur, door het kruis en de opstanding van Christus (Chris Wright). God is actief in de wereld bezig om de hele schepping te verlossen. Het is de taak van de kerk om aan die missie deel te nemen (Tim Keller). 

Holistisch spinnenweb

In de missionaire roeping van de kerk verbinden en verweven woord en daad zich met elkaar. Ze zijn onderscheiden maar niet gescheiden. Ze vullen elkaar aan, zodat onze daden Gods woord zichtbaar maken. Ze laten iets zien van het nieuwe leven (Jak.2). Het is Gods woord inclusief onze daden, een eenheid. Het gaat om het geheel.

De diaconale daden van barmhartigheid en gerechtigheid zijn een toepassing van de woordbediening. De een gaat logisch over in de ander. Evangelisatie, zending en diaconaat zijn onderscheiden maar niet gescheiden van elkaar. Ze staan in onze kerken te veel alleen op hun eigen eilandjes.

Denk aan een spinnenweb. Trek je aan een draadje dan beweegt het hele web mee zonder te scheuren. God heeft alle draadjes ingenieus aan elkaar verbonden. Zo vormt het een sterk geheel. Diaconaat, evangelisatie en zending zouden zo samen een krachtige holistische eenheid moeten vormen. Onderscheiden maar onderling verbonden in Christus.

De missionaire schijf van vijf

Hoe kunnen we als gemeente en kerken zo samenwerken? Hoe trek je een lijn vanuit de prediking naar het diaconaat, de zending en evangelisatie? De missionaire schijf van vijf 

(in Engeland bekend geworden als The Five Marks of Mission) zou hiermee kunnen helpen.

De missionaire, holistische roeping van de kerk is te benoemen met vijf kernwoorden:

  • Vertel (tell): proclameer Jezus Christus als Redder: verkondiging, evangelisatie.
  • Onderwijs (teach): nieuwe gelovigen vormen: onderwijs, doop, discipelschap.
  • Verzorg (tend): dienstbetoon: zorg voor de naaste in nood.
  • Verander (transform): zoeken naar gerechtigheid voor de samenleving.
  • Koester (treasure): zorg voor de schepping: bewaren van de schepping, rentmeesterschap, ecologie, milieu. (Gen. 1:28; 2:15)

Huis met kamers

Deze vijf geven een positieve Bijbelse gerichtheid op Gods wereld. Met woord en daad. Je gaat een huis binnen met verschillende kamers, maar samen vormen ze Ă©Ă©n huis. 

Bijvoorbeeld: vragen over God kunnen leiden tot vragen over armoede, schuldkwesties of behoefte aan meer onderwijs. Ze zijn verbonden met elkaar. Ze bieden kansen, zoals voor een alpha-cursus, voedselbank, Bijbels onderwijs geven, omzien naar de natuur (bloemen planten die bijen aantrekken, bomen planten, rommel langs de weg opruimen) en zingen tot Gods eer. Catechese zou jongeren holistisch moeten toerusten voor het hele leven als christen in dienst van God.

Mogelijkheden

De vijf bieden verschillende mogelijkheden in Gods missie. Voor de eigen gemeente en samenwerking met kerken en organisaties. We zijn burgers van het koninkrijk van God. Hij roept ons om licht, zout en zuurdesem te zijn. In de wereld. Niet van de wereld. Dat is anders dan je van de wereld af te zonderen. Wie de schijf van vijf naast het leven en werk van Jezus legt ontdekt dat Hij alle vijf deed.

Samenwerken

Zo kun je elkaar aanvullen om aan de volheid van Gods missie gestalte te geven in onze cultuur. Diaconaat richt zich bijvoorbeeld op gerechtigheid. Evangelisatie op onderwijs en zending op de verkondiging. En dat alles in dezelfde buurt of een verre land. De missio Dei stuurt. Het is de motor.

De kerk van Christus is een organisch geheel. We belijden namelijk de heilige, algemene en apostolische kerk. Kerken in de buurt kunnen met elkaar samenwerken. Nederig, passend bij Christus, niet op elkaar neerziend, omdat ”ze anders zijn of denken”. De heelheid van het Woord zoekt de heelheid van de kerk en van het leven dat gebroken en verdeeld is. Zending, diaconaat en evangelisatie zijn Gods instrumenten daartoe. Daarom zouden ze als een gemeenschap naar buiten moeten treden.

Zie je het voor je? 

In een woonwijk brengt de diaconie voedsel en schuldhulp aan een gezin in nood. De evangelist deelt het blijde nieuws van Christus met hen. Een pastorale werker troost hen wanneer hun nabestaande overlijdt. In de kerkdienst bidt de gemeente voor het gezin. Ze worden meegevraagd om de alpha-cursus te volgen.

Zo zijn er meerdere relaties te trekken tussen zending, diaconaat en evangelisatie. Op een soortgelijke manier mocht ik holistische diaconaal missionaire projectreizen met groepen jongeren naar Zuid-Afrika organiseren.

Samenweken als Ă©Ă©n geheel: woord met inbegrip van daad in een schijf van vijf.  Het geeft een voorproefje van Gods nieuwe leven. Het daagt uit en inspireert om groter, dieper, breder, verder, creatiever en meer Bijbels principieel te werk te gaan.

Dr. André Jansen is predikant van de Rehobothkerk te Woerden.

www.masibambisane.nl

Lees meer over het boeiende Childvision Academy project


[1] Naast holistische missie wordt in de missiologie ook gesproken van integrale missie.

Gelovend leven vanuit Gods geheel

Christenen leven uit geloof door genade (Ef 2,8-9). 

Het is wel dubbel. We zouden maar liefst 24 uur per dag zo gelovend willen leven (Ps 1:2). Tegelijk hebben we veel ‘ja maar
’ zoals over wat het tegenwerkt en over de ‘hoe’ dit te doen? Gevolglijk komen we in een jungle terecht waar we geestelijk proberen te overleven óf zelfs activistisch van worden: er moet zoveel. Óf we raken verzand in onderwerpen die er niet echt toe doen, maar wel ons energie opslurpen en ons uiteindelijk min of meer moedeloos en gedesillusioneerd achterlaten met een zuchtend smeekgebed: ‘kom toch alstublieft snel terug, Here Jezus’.

Hoe komt dit nou toch?

Volgens de Fuller Bible Instituut (VS) raken de meeste kerken (en dus Christenen), net als bedrijven, binnen 5-7 weken na hun opening het zicht kwijt op hun visie – hun doel: Waarom zijn we hier? Waarom doen we wat we doen? Het is te merken aan het feit dat zij zich gaan bezighouden met kleinigheden en randzaken, Ă©n verzeild raken in procedures en eindeloze discussies. Ik zie ze steeds terugkomen onder christenen (en dus in kerken) in Nederland. Dit komt, mijns inziens, door een aantal factoren (valkuilen) waar we moeite mee hebben. Wanneer wij ze herkennen kunnen we Gods geweldige weg uit die ‘jungle’ beter gaan verstaan en volgen.

Moeite en probleem

Ik beschrijf ze (tĂ©) kort en chargerend, maar wel om het contrast aan te tonen met een holistische benadering. 

Moeten: Ook Christenen in Nederland hebben een allergie tegen ‘moeten’. “Wij moeten niets”. Het idee dat iets ons opgelegd wordt zint ons allerminst.

Processen en systemen: in de wedloop om iedereen ter wereld in te enten tegen Covid-19 werd vaak gevraagd waarom Nederland zo achteroploopt bij andere landen. Meerdere malen was het antwoord van deskundigen: omdat wij in Nederland systemen, regels en proceduren boven het relationele stellen. Omdat ik bijna 40 jaar in een land gewoond heb waar juist de mens en het relationele eerste staat valt het mij juist op. De proceduren en regels blijven niet buiten de kerkdeuren. 

Hokjes en vakjes: iemand zei eens dat je gaat begrijpen hoe wij Nederlanders denken wanneer je boven Nederland vliegt en ziet hoe we het landschap ingedeeld hebben. Het is begrijpelijk, maar dit heeft invloed op ons denken Ă©n ons geloof. Verbanden en verbindingen leggen liggen niet voor de hand.

Tweedeling/dualisme: Een simpel voorbeeld is de bouwvakker die tegen zijn ook gelovige collega zei: “op zondag geloven we, maar hier werken we“. Het zijn onafhankelijk naast elkaar staande beginselen of het strikt onderscheiden houden van geloof en het dagelijks leven van elkaar – van het Woord en daden. Dualistisch geloven verbindt bijvoorbeeld de preken niet met de praktijk zoals macht, geld, seks, huwelijk, armoede, Corona… Er zijn gemeenten die zeggen aan Woord en daad te doen waarbij de prediking (Woord) in geen enkel verband staat tot de missionaire roeping. 

De afgelopen jaren heeft integral mission gelukkig een steeds belangrijker plaats in ons kerkelijk leven in Nederland gekregen. Daar ben ik erg dankbaar voor. Toch krijg ik jeuk wanneer mensen erover spreken alsof het een soort project is, of ‘wij doen integral mission’, of dat het ‘hulp aan de armen, zwakkeren’ is. Dit is ook een dualistische. Wie zo spreekt mist nog het hart van integral mission als een basishouding, een leefwijze, een manier van gelovend leven.

Deze factoren dragen bij tot de moeite om te zien hoe je 24 uur per dag met je geloof bezig kunt zijn. De Bijbel is van begin tot eind integraal en wijst ons de weg naar holistisch geloven en naar de onderlinge verbondenheid.

Gods missie is integraal (holistisch)

Hoe wij over God denken is allesbepalend voor holistisch gelovend leven. Hij is de Alpha en de Omega, bepaalt de onderlinge samenhang in de schepping, de geschiedenis en leidt het naar de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Alles daartussen, dus ook elk van ons, is daar onderdeel van en onderling verweven in het groot geheel van God. Dat is zijn missie.

Zelf IS Hij, Yahweh, de levende. Hij spreekt en Hij is actief. Drie kenmerken. Identiteit, woorden en daden. Die drie vormen Ă©Ă©n geheel. Bijvoorbeeld: Hij IS liefde, Hij verkondigt liefde en Hij geeft liefde. Hij IS vrede, Hij verkondigt vrede en geeft vrede. Hart/identiteit, woorden en daden vormen bij Hem een geheel. Identiteit, inhoud en praktijk staan bij God nooit in conflict tot elkaar, maar vormen Ă©Ă©n holistisch geheel. De een loopt over in de ander. Ze zijn verweven met elkaar.

Vanuit Hem ontslaan wij, en zijn wij wat we zijn door zijn genade (1 Kor 15:10). Daarom roept Jezus ons op: “Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand (ook daden)” (Mt 22:37). Weer de drie kenmerken. Samen ZIJN gelovigen zijn kerk, verkondigen zijn Woord en geven het handen en voeten door het uit te leven en door te geven zodat mensen gelovend kunnen leven. 

Steeds identiteit, woorden en daden. Verweven, verbonden en geïntegreerd. De een loopt over in de ander, zoals de draden van een spinnenweb. Ze vinden hun samenhang en doel in God. Wij zijn van Hém, gekocht door zijn Zóón. Het is Zíjn kerk. Híj bepaalt. De kerk is geen doel in zichzelf, maar instrument, gereedschap, van God in zijn integrale missie. Daarom doen wij niet aan integrale missie, maar is dit ons leefwijze, een benadering. Hoe we denken over ons identiteit, ons levensdoel en levensinvulling. Alles vindt hun samenhang en betekenis in Gods missie.

De gevolgen zijn bijzonder waardevol voor ons gelovend leven. Het inspireert, enthousiasmeert, zet aan tot het nemen van verantwoordelijkheid en geeft duidelijkheid. En veel meer. Het helpt ons onze prioriteiten te bepalen. Praktisch vragen we bij elk idee en plan onszelf af: hoe en waar past dit in bij Gods missie? In een actieve gemeente stelden wij ons deze ‘waarom vraag’ bij alle activiteiten. Al snel stopten we met een aantal activiteiten – al waren ze leuk, omdat we het niet direct konden plaatsen in de missio Dei (Gods missie). 

Het helpt zo te gaan denken bij het bepalen van agenda’s – privĂ© en kerkelijk. Het kan ook rust geven. In de agenda’s, maar ook rust in onze harten en denken. Wanneer wij ons vertrekpunt in alles wat we zeggen, denken en doen in God proberen te vinden kunnen we bijvoorbeeld makkelijker loslaten. Niet alles is onze verantwoordelijkheid. Wij hoeven niet het werk van Christus over te nemen. 

Anderzijds activeert het ons ook. Het kan zijn dat God ons uitdaagt en prikkelt tot het spreken van zijn Woord in spannende en confronterende situaties. Denk aan gerechtigheid waar er onrecht heerst in de maatschappij en in het milieu. Of dat we onze systemen, processen, regels en organisaties moeten veranderen om het ondergeschikt te stellen aan Gods missie. De regel is: praktijk volgt het principe. Dit vraagt verandering en kan pijn doen. 

God geeft en bepaalt ons identiteit. Dit is verweven met onze roeping en cultuuropdracht (Gn 1:26-28): de aarde bewerken, bewonen en bewaren. Wij zijn Gods ambassadeurs in zijn holistische missie met de wereld. Wie we zijn, wat we zeggen en doen vloeien over in elkaar en maken deel uit van het holistisch geheel van Gods kosmos. De een bevestigt de ander. Het gaat er dus niet om dat we alleen maar op missie zijn, ‘moeten’, maar ook om gewoon om wie we zijn.

Onze praktische daden, zoals je rol binnen het gezin of meehelpen aan het kindervluchtelingen probleem, dienen onze geestelijke woorden (en de preken) te bevestigen. Zo ontmoet de ontvanger God door je daden in zijn Woord. 

Wanneer wij vanuit een holistisch perspectief gelovend leven, wordt het leven, de kansen en onze roeping verrijkend en verrassend, omdat de onderlinge verbindingen en verwevenheid gaan opvallen. Wij hebben in Nederland wel een enorme inhaalslag op het gebied van holistisch denken te maken, omdat wij vaak dualistisch en lineair denken.

De Bijbel is holistisch. Wanneer we de Bijbel met bovenstaande principes in gedachten lezen gaan er veel nieuwe perspectieven open. In mijn boek (Heart, hands & voices: God’s mission – integrating Word & deed. 2012. Amsterdam, Buijten & Schipperheijn motief) heb ik aangetoond hoe dit werkt wanneer we de Bijbel holistisch lezen. Ik wil je hier iets van laten proeven.

Bijbel holistisch lezen en uitleggen

Een van de moeiten die mensen vaak hebben met Bijbellezen komt, omdat ze onder ’kennis van de Bijbel’ vooral feiten- en verstandskennis verstaan. Dit is belangrijk, maar kennis is meer. In de Bijbel is ’kennis’ een relatie. Hosea klaagt het volk aan wegens een gebrek aan kennis – het volk heeft geen relatie meer met God (Hos 4:6). Kennis is ook feitenkennis. Paulus wijst op de noodzaak van Bijbels onderricht (2 Tim 3:16,17), mĂĄĂĄr met als doel onze taak en dat we voor elk doel goed toegerust zijn. Ook Jacobus pleit voor praktische toepassing van het Woord als bevestiging van wat we geloven. Het pleit dus voor een holistisch lezen: hart, woorden (verstaan en spreken) en daden, want gelovend leven is Ă©Ă©n geheel.

Met al bovenstaande in gedachten ontdekken we holistische verbindingen in de Bijbel die ons geloofsleven raken (in mijn boek laat ik dit uitgebreid zijn). We zien steeds het geĂŻntegreerde drieluik van identiteit, woorden en actie.

Een voorbeeld. Lees je in de Bijbel over vrede ontdek je: God is vrede, Hij verkondigt vrede en geeft vrede. De mens is in vrede gemaakt om vrede te verkondigen en in vrede te leven. De zonde bracht onvrede: in onze hoofden, harten, woorden en daden. Dus kwam Christus als de Vredevorst, verkondigde vrede en bracht vrede door zijn leven aan het kruis te offeren en op te staan uit de dood. De vrucht van de Geest vrede, Hij verkondigt vrede en brengt vrede. De kerk verkondigt vrede en bevestigt dit door praktische daden van bijvoorbeeld gerechtigheid. Zo begeleidt de kerk mensen naar Gods eeuwige vrederijk waar Ă©Ă©n harmonieus geheel is.

Lees andere begrippen en verhalen in de Bijbel op dezelfde manier. Je zult steeds nieuwe verbindingen ontdekken en laaiend enthousiast ontdekken hoe ze elkaar aanvullen en compleet maken. 

Een voorbeeld met vrede en gerechtigheid. Wanneer we ons inzetten op praktische gerechtigheid in de buurt of een onderdrukt land beginnen we bij God om ons focus en hart in te stellen. Hij IS gerechtigheid en vrede, verkondigt en doet het. En dat wij zijn geroepen om
 en Christus en de Geest en de kerk
 en de eeuwigheid. Door gerechtigheid na te streven brengt God holistische vrede: geestelijk en praktisch. 

Dan krijgt onze bediening van gerechtigheid aan vluchtelingkinderen eeuwigheidswaarde wanneer wij hen geestelijk Ă©n praktisch verbinden met Gods missie. Gods woorden aan hen kunnen niet ontbreken. Het maakt ons ervan bewust God bevrijdende Woord ook aan hen te vertellen. Maar praktische hulp kan ook niet ontbreken, omdat dit is wat God wil, Ă©n het laat zien dat Gods Woord waar is. Het vraagt om een holistische benadering waarin de praktijk de inhoud bevestigt. Dan helpt gerechtigheid hen vrede met God, zichzelf, Christus, de kerk en in de eeuwige toekomst te ontvangen en te ervaren. Zo wordt vrede meer dan de afwezigheid van ellende en oorlog, maar bloeien ze op in de ware betekenis van vrede.

Nu kun je het ook verbinden met bedieningen als: gemeenschap, rechtvaardigheid, dienstbaarheid


Je kunt dit toepassen op seksualiteit, opvoeding, je oude dag, politieke betrokkenheid, zorg om het milieu, de agenda van de kerk
 Steeds begin en eindig je dan bij God: geestelijk en praktisch. Een samenhang ontstaat met eindeloze doorverbindingen.

Je wordt een holist die de onderlinge verwevenheid zoekt en ziet. Dan ontmoet je God in de natuur, in de seks met je partner, in je geldbesteding, in de preek, in het bijleggen van meningsverschillen. En andersom: ze krijgen hun waarde en plaats in God.

Woord inclusief daad, lichaam inclusief geest zijn niet twee parallelle treinrails, maar een eenheid. Onderscheiden, maar niet gescheiden. Zoals de eenheid van de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Of als je wilt, de eenheid tussen man en vrouw in het huwelijk. 

Gevolgen voor de praktijk

Dit holistisch (of integral) gelovend leven. Een leefwijze, een overtuiging. Geen project.

Het gaat bij God om Ă©Ă©n groot geheel, Ă©Ă©n verhaal. Zijn verhaal met zijn schepping en herschepping, met iedereen. Hierdoor ging ik zelfs anders tegen de kerk aankijken. Het is verrijkend, energiek en troost- en hoopvol. Het helpt ons ook te beseffen dat God al bezig is waar wij nog gaan komen als zijn instrumenten. Hij zal er zijn wanneer wij vertrekken. Het geeft rust en bepaalt onze gezindheid en opstelling. 

Leef het Bijbels verhaal holistisch! Zo, dat mensen deel willen en kunnen worden van Gods verhaal.

Zo bekeken is Gods missie meer dan zending, missionair, missie naar onbekeerde mensen en slachtoffers van onrecht. Het is groter en verrassend omvattender. Voor mij is dit gelovend leven. Ik ben deel van Gods groter geheel met eindeloze verbindingen in identiteit, mijn woorden en mijn daden. 

Dr André Jansen, Woerden

Februari 2021